Liệu pháp thôi miên tỏ ra hiệu quả trong nhiều lĩnh vực : ngưng hút thuốc lá, giải stress hay lo âu... Nó không thể thay thế phân tâm học, nhưng là một công cụ chữa trị tâm lý rất hiệu quả. 5% chúng ta trơ ì với kỹ thuật này và chỉ 10% là bước vào trạng thái thôi miên sâu nhanh chóng.
Thôi miên là gì?
Tất cả các chuyên gia thôi miên đều có định nghĩa riêng của mình và không hề có lý thuyết nào được coi là mẫu mực. Hiện tượng thôi miên phức tạp đến mức các nhà liệu pháp nói đến nhiều kỹ thuật của nó. Có một điều chắc chắn: đây không phải là một trạng thái của giấc ngủ, mà là một trạng thái thay đổi về ý thức, như là giấc mơ, sự xuất thần, thư giãn, nhập định...
Trạng thái "xuất thần thôi miên" tương ứng với sự thay đổi trạng thái cảnh giác bình thường - trạng thái giúp chúng ta suy luận và sống trong cuộc sống hằng ngày.
Nhưng nó có các đặc tính riêng : trong một môi trường đơn điệu chẳng có gì diễn ra, ở đó các kích thích hơi căng thẳng, não chúng ta trong tình trạng "thiếu" thông tin. Lúc đó não sẽ tự sản ra thông tin bằng cách rút lấy những hình ảnh trong vô thức. Điều đó giống như thể người ta vẫn "mơ" đồng thời vẫn có ý thức.
Người bị thôi miên sẽ quên đi hiện thực bên ngoài để bước vào một hiện thực bên trong, nhưng vẫn sống như với hiện thực bên ngoài. Ngoại lệ duy nhất : giọng nói của người thôi miên tiếp tục được nghe thấy. Lời lẽ của ông ta trở thành một tác nhân kích thích rất đặc biệt, làm tăng thêm sức mạnh ám thị và từ đó tạo ra các thay đổi về tâm - sinh lý bất thường (làm biến mất ngay các cơn đau dữ dội hay chữa được bệnh eczema...). Tại sao? Như thế nào? Cho đến nay điều này vẫn còn là một bí ẩn.
Thôi miên đã được chứng minh bằng khoa học?
Nhiều nghiên cứu cho thấy một ám thị thôi miên gây ra các phản ứng neuron. Ví dụ, nghiên cứu do giáo sư Stephen Kosslyn, khoa thần kinh Bệnh viện đa khoa Massachusetts ở Boston tiến hành năm 1997: giáo sư đề nghị một nhóm 16 người quan sát một bảng màu đặt theo nhiều cấp độ và một bảng màu xám nhạt dần. Các phản ứng của não được ghi nhận bằng kỹ thuật X quang lớp phát hạt positron. Khi người tham gia trong tình trạng thôi miên, giáo sư yêu cầu từng người một "nhìn" bảng màu xám thành các màu sắc, thì vùng chẩm - xương đỉnh - một trong các khu vực nhận thức màu sắc - được kích hoạt, tức là não đã phản ứng như nó nhìn thấy các màu ở vị trí màu xám, điều mà ám thị thôi miên yêu cầu.
Một buổi liệu pháp thôi miên diễn ra thế nào ?
"Tôi muốn anh ngủ!" Đây là công thức của nhà liệu pháp thôi miên và sự thôi miên sẽ được tiến hành tuần tự. Một buổi liệu pháp kéo dài 45 phút. Nằm dài trên giường, bệnh nhân nhắm mắt lại hoặc nhìn chằm chằm vào một điểm nhất định trong phòng. Ngồi trên chiếc ghế bên cạnh, nhà liệu pháp đề nghị bệnh nhân thư giãn hoàn toàn. Đó là giai đoạn tiền cảm ứng. Một số chuyên gia sử dụng thiết bị âm thanh phát ra âm nhạc êm dịu, và nói vào micro với giọng nhẹ nhàng và đơn điệu.
Họ yêu cầu bệnh nhân tập trung vào một số vùng trên thân thể - đó là giai đoạn cảm ứng, giúp bệnh nhân tập trung đến bản thân mình. Một giấc ngủ mơ màng bắt đầu hình thành.
Nhà liệu pháp kiểm tra tình trạng đối tượng bằng việc yêu cầu anh ta nhấc tay lên hay đan các ngón tay vào nhau. Nếu bệnh nhân làm theo yêu cầu, tức là anh ta đã rơi hẳn vào trạng thái thôi miên. Sau đó, nhà liệu pháp nhắc lại những ám thị, trực tiếp (chẳng hạn Cơn đau tay của anh đã biến mất), hay gián tiếp (Anh đang ở trong một nơi dễ chịu). Cuối buổi thôi miên, bệnh nhân sẽ từng bước thức dậy một cách nhẹ nhàng, để trở lại kiểm soát các cơ bắp của mình và quay về với hiện thực mà không có cảm giác khó chịu. Cuối cùng, bệnh nhân và nhà liệu pháp bình luận về buổi thôi miên.
Có sự khác biệt giữa các kỹ thuật thôi miên ? Người ta phân biệt 4 loại kỹ thuật :
1. Truyền thống: Nhà thôi miên đóng vai trò hàng đầu, chính ông ta sẽ chủ trì buổi liệu pháp. Ông ta sẽ xướng lên các ám thị trực tiếp (gọi là truyền lệnh) trong khi bệnh nhân thụ động.
2. Bán truyền thống: Nhà thôi miên vẫn luôn đóng vai trò hàng đầu, cùng lúc đưa ra các ám thị trực tiếp và gián tiếp.
3. Mới: Nhấn mạnh đến bệnh nhân và quan hệ của anh ta với nhà liệu pháp, qua các sự trao đổi, giao tiếp.
4. Phương pháp Erickson (nhà phân tâm học Mỹ gốc Đức, đặc biệt quan tâm đến các vấn đề của tuổi thiếu niên): Bệnh nhân tự đặt mình vào trạng thái thôi miên.
Nhà liệu pháp sử dụng các phép ẩn dụ để cho vô thức của đối tượng tự lựa chọn giải pháp cho các vấn đề của mình.
Mọi người đều có thể được thôi miên ?
Theo thang độ của "tính dễ được thôi miên" do Đại học Stanford phát triển, 5% trong số chúng ta trơ ì với kỹ thuật thôi miên và chỉ 10% là bước vào trạng thái thôi miên sâu một cách nhanh chóng. Nhưng người ta còn chưa biết tại sao cho đến nay, vẫn không hề có sự tương quan nào giữa cấu trúc cá nhân và tính dễ ám thị được chứng minh.
Thôi miên không phải là kỹ thuật tẩy não. Người bị thôi miên sẽ không bao giờ tiết lộ các bí mật thầm kín nhất của mình nếu như bản thân không mong muốn.
Thôi miên có thể sinh ra sự cố ?
Không. Dù có thế nào đi nữa thì đối tượng vẫn luôn "thức dậy". Trước hết bởi vì người đó đã không ngủ. Sau đó, nếu như không có sự ám thị nào được duy trì, tiến trình thôi miên tự tiêu tan. Còn những sự đồn đại về ảnh hưởng tiêu cực của một số nhà thôi miên (bắt nguồn từ điện ảnh) chỉ là truyền thuyết, không một nhà thôi miên nào có thể buộc đối tượng làm điều gì đó đi ngược lại các giá trị đạo đức của chính đối tượng. Thôi miên không phải là kỹ thuật tẩy não. Người bị thôi miên sẽ không bao giờ tiết lộ các bí mật thầm kín nhất của mình nếu như bản thân không mong muốn. Tuy nhiên, để tránh những lang băm, chúng ta nên tìm đến các hiệp hội thôi miên có tiếng tăm để chọn lấy một nhà liệu pháp tin cậy.
Các hiệu quả của liệu pháp thôi miên ?
1/ Hiệu quả với
- Ngưng hút thuốc lá: 80% trường hợp là thành công. Thôi miên cũng giúp chống lại các phản ứng do cai nghiện.
- Sự béo phì và phàm ăn: Thôi miên đóng vai trò nâng đỡ tâm lý trong điều trị béo phì.
- Chống lại các cơn đau: Thôi miên không thay thế được phép gây tê, nhưng có thể giúp giảm bớt liều lượng thuốc. Thôi miên ngày càng được sử dụng nhiều trong phẫu thuật răng.
- Các rối loạn tâm lý: stress, hội chứng sợ hãi, lo âu cũng như sự bất lực, lãnh cảm, các vấn đề về chứng sợ đám đông, trí nhớ...
- Các rối loạn tiêu hóa: viêm loét dạ dày, viêm ruột kết hay tiêu chảy do stress.
- Các bệnh về tâm thần - tâm thể, các bệnh về da, tạng co giật, viêm mũi.
2/ Không hiệu quả đối với
- Phần lớn các rối loạn tâm thần nặng như trầm uất cấp tính, tâm thần phân lập.
- Cai nghiện ma túy nặng.
- Các bệnh mạn tính nặng, như ung thự
Mọi người đều có khả năng thôi miên?
Đúng. Với điều kiện biết kỹ thuật. Nhưng một số người có năng khiếu hơn những người khác... Để trở thành một nhà liệu pháp thôi miên, cần phải theo học ngành y và khoa tâm lý học, tức đã là một chuyên gia về liệu pháp.
Người ta có thể tự thôi miên?
Đúng. Thực tế ngày nay các nhà chuyên nghiệp xác định rằng mọi kỹ thuật thôi miên là một sự tự thôi miên, khả năng thật sự thay đổi hay chữa trị nằm trong tinh thần người được thôi miên, chứ không phải trong tinh thần nhà liệu pháp. Do đó, hoàn toàn có thể tự thôi miên bản thân. Nhưng đây là một điều không dễ dàng.
Trong thời gian đầu, điều quan trọng nhất là phát triển một "nghi thức" để khởi phát quá trình cảm ứng (các buổi tự thôi miên diễn ra hằng ngày trong cùng một giờ, cùng một địa điểm với cùng loại trang phục...); sau đó phải học cách thư giãn. Bạn cũng có thể ghi âm các thông điệp của riêng mình.
Liệu pháp có ảnh hưởng đến bệnh nhân một cách vô thức?
Câu hỏi này đang là trung tâm của các cuộc tranh cãi đầy thú vị. Từ vài năm nay, các chuyên gia bắt đầu nói đến "hội chứng các kỷ niệm giả", lên án vai trò của nhà liệu pháp thôi miên. Đó là gì? Trong trạng thái thôi miên, người ta có thể nhớ lại các sự kiện xác thực đã bị quên lãng, thậm chí bị kìm nén. Người ta cũng có thể - trong trạng thái thôi miên sâu - thấy xuất hiện các ảo ảnh như đó là sự kiện thật sự: chúng xác thực đến mức người ta không thể phân biệt chúng với các kỷ niệm thật, vì não chúng ta có khả năng thay đổi hay xây dựng lại một sự kiện. Do đó hiện nay chưa có câu trả lời quyết định về tính hiện thực của các kỷ niệm, về sự lạm dụng tình dục, về "các cuộc sống xa xưa", hay về những sự bắt cóc của người ngoài hành tinh được khám phá dưới sự thôi miên sâu; cũng chưa có câu trả lời nào về sự ảnh hưởng của nhà liệu pháp đối với hiện tượng dời chuyển từ vô thức đến vô thức, thậm chí thần giao cách cảm.
Thôi miên có chữa được các bệnh mãn tính?
Đối với câu hỏi này, hãy nghe Gerard Arcas, bác sĩ phẫu thuật tai mũi họng, tác giả cuốn sách Chữa bệnh cơ thể bằng thôi miên và tự thôi miên, trả lời: "Đối với một số bệnh thì được. Ví dụ bệnh ù tai, tức là tai luôn nghe những âm thanh ro ro, mà y khoa vẫn bó tay. Nhờ thôi miên tôi có thể xóa được những âm thanh khó chịu đó trong 60% các trường hợp, vì một sự ám thị có thể làm thay đổi hoạt động thần kinh sinh học chi phối hoạt động của các cơ quan chúng ta. Nếu bạn tự quyết định, ví dụ trong trạng thái tự thôi miên, gia tăng sự tuần hoàn máu trong chân trái của bạn, các mạch máu sẽ tự giãn ra dưới tác dụng của một "hiện tượng chuyển di truyền" (một sự dời thông tin ở các tế bào). Thôi miên cho phép một số người thiết lập cầu nối giữa cơ thể và tinh thần, và kích hoạt các cơ chế tự chữa trị của chúng ta".
Stress : Tại sao thôi miên cũng có hiệu quả?
Điều trị stress là một trong các ứng dụng được yêu cầu nhiều nhất, cùng với cai thuốc lá và giảm béo. Người ta biết rằng stress có thể làm sinh ra chứng lo âu, mất ngủ và đôi khi các trạng thái trầm uất kèm theo các rối loạn thân thể. Thôi miên có hiệu quả hơn các kỹ thuật khác rất nhiều, như kỹ thuật "thư giãn đơn giản", trước hết vì hiệu quả thư giãn của nó, được tăng cường thêm nhờ giọng nói và sự hiện diện mang tính trấn an của nhà liệu pháp, làm giảm bớt rất nhanh tác động của các tác nhân gây stress, bất chấp chúng có nguồn gốc nào. Sau đó vì thôi miên giúp bệnh nhân tự gỡ bỏ được các ức chế của bản thân